bhadram karṇebhiḥ Ṛg veda 1.189.8 & svasti na indro RV 1.89.6

Verse 1: Ṛg veda 1.189.8 

A beautiful and well known mantra, which has been mistranslated with the best of intentions by countless online websites. For those who are keen to know the exact meaning supported by grammar, here it is. This mantra is recited before some atharvan upanishads, for instance praśna and gaṇeśa-atharva-śīrṣa. It appears at Taittirīya-Āraṇyaka 1.21.3 and is chanted in countless situations as a śānti mantra, closing with the now familiar ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः 

ॐ भद्रं कर्णेभिः शृणुयाम देवाः ।

भद्रं पश्येमाक्षभिर्यजत्राः ।

स्थिरैरङ्गैस्तुष्टुवाग्‍ँसस्तनूभिः ।

व्यशेम देवहितं यदायुः ।

Translation

O devas, may we (always/only) hear what is auspicious with our ears,
O gods/worthy of sacrifice, may we (always/only) see what is auspicious with our eyes; O gods/who are praised, may we reach/attain with steady limbs and bodies the life(span) that has been established by the gods. 

padaccheda:

भद्रं कर्णेभिः शृणुयाम देवाः ।
भद्रं पश्येम अक्षभिः यजत्राः।
स्थिरैः अङ्गैः तुष्टुवाँसः तनुभिः ।
व्यशेम देवहितं यदायुः ।

anvaya:

देवाः, कर्णेभिः भद्रं  शृणुयाम । यजत्राः, अक्षभिः भद्रं पश्येम । तुष्टुवाँसः, स्थिरैः अङ्गैः तनुभिः (च ) यद् आयुः देवहितम् (अस्ति, तद् )व्यशेम ।

padaparicaya:

भद्रं - auspicious, excellent, good; neut, acc, sing
कर्णेभिः* - with the ears; masc, inst, pl 
शृणुयाम - may we hear; 1st person, plural, optative, √śru

देवाः - (O you) gods, shining ones; masc, vocative, plural
भद्रं - auspicious, excellent, good; neut, acc, sing
पश्येम - may we see; 1st person, plural, optative, √paś

अक्षभिः - with the eyes; neut, inst, pl
यजत्राः - (O you) worthy of worship, worthy of sacrifice; masc, vocative, pl
स्थिरैः - with steady - neut, inst, pl, adj
अङ्गैः - with limbs - neut, inst, pl
तुष्टुवाँसः - (O you who are) praised; masc, vocative, plural, perfect active participle, √stu
तनुभिः - with bodies; fem, inst, plural
व्यशेम - may we attain, reach, consume, take possession of; 1st person, plural, optative, vi√aś

देव-हितम् - placed, put, established by the gods; neut, acc, sing, ppp/adj   
यदायुः (यद् आयुः) - the life(span); neut, acc, sing

(*कर्णेभिः this conjugated form is Vedic. We would normally use कर्णैः)

Verse 2  Ṛg veda 1.189.6

स्वस्ति न इन्द्रो वृद्धश्रवाः ।

स्वस्ति नः पूषा विश्ववेदाः ।

स्वस्ति नस्तार्क्ष्यो अरिष्टनेमिः ।

स्वस्ति नो बृहस्पतिर्दधातु ॥

(ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥)

padaccheda & anvaya

The verb दधातु applies to each god: 

इन्द्रः वृद्धश्रवाः नः स्वस्ति (दधातु)।
पूषा विश्ववेदाः नः स्वस्ति  (दधातु) ।
तार्क्ष्यः अरिष्टनेमिः नः स्वस्ति (दधातु) ।
बृहस्पतिः नः स्वस्ति दधातु ॥

(ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥ This does not appear in the Ṛg veda or Taittirīya-Āraṇyaka.)

Translation: May Indra (of) exalted fame give us well being; may the omniscient Pūṣā give us well being; may Tārkṣya of indestructible wheel rims give us well being; may Bṛhaspati give us well being. Om, peace, peace, peace.

इन्द्रः - Indra; masc, nom, sing
वृद्ध-श्रवाः - of augmented, exalted, wide fame; masc, nom, sing, adj
नः - to us; dative plural, 1st person pronoun; asmad
स्वस्ति - welfare, well being, prosperity, luck; fem, acc, sing
पूषा - Pūṣan, early vedic god; masc, nom, sing

विश्ववेदाः - all knowing, omniscient; masc, nom, sing, adj
नः - to us; dative plural, 1st person pronoun; asmad
स्वस्ति - welfare, well being, prosperity, luck; fem, acc, sing 
तार्क्ष्यः - mythical bird later associated with the sun and Garuḍa

अरिष्टनेमिः - the felly of whose wheel is un-damaged; epithet of Tārkṣya
नः -dative plural, 1st person pronoun; asmad

स्वस्ति - welfare, well being, prosperity, luck; fem, acc, sing

बृहस्पतिः - Lord of prayer, early Vedic sage; masc, nom, sing
नः - to us; dative plural, 1st person pronoun; asmad

स्वस्ति welfare, well being, prosperity, luck; fem, acc, sing

दधातु - may he give; 3rd, person, singular, imperative, √dhā

ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥

Śiva-mahimna-stotra verse 4

॥ ॐ वक्रतुण्डाय  नमः ॥

शिवमहिम्नः  स्तोत्रम् verse 4

तवैश्वर्यं यत्तज्जगदुदयरक्षाप्रलयकृत्

त्रयीवस्तु व्यस्तं तिसृषु गुणभिन्नासु तनुषु ।

अभव्यानामस्मिन् वरद रमणीयामरमणीम्

विहन्तुं व्याक्रोशीं विदधत इहैके जडधियः ॥

पदच्छेदः – तव, ऐश्वर्यम्, यत्, तत्, जगदुदयरक्षाप्रलयकृत्, त्रयीवस्तु, व्यस्तम्, तिसृषु, गुणभिन्नासु, अभव्यानाम्, अस्मिन्, वरद, रमणीयाम्, अरमणीम्, विहन्तुम्, व्याक्रोशीम्, विदधते, इह, एके, जडधियः ।

अन्वयः – वरद ! इह एके जडधियः* तव ऐश्वर्यं, यत् त्रयीवस्तु तिसृषु गुणभिन्नासु तनुषु** व्यस्तम् जगदुदयरक्षाप्रलयकृत्, तत् विहन्तुम् अस्मिन् अभव्यानां रमणीयाम् अरमणीं व्याक्रोशीं विदधते ।

English translation: 

O bestower of boons, some dull minded [people] in this world propound displeasing statements to refute your supremacy... [a supremacy] which is the subject of the three Vedas, [which is] divided into three bodies based on guṇas and [which is] the responsible for the creation, maintenance and destruction of the world... [these annoying statements] are pleasing to the wicked.


वरद - Giver, bestower of boons (Śiva) - masc, voc, sing
इह - here, in this world; adv
एके - some, a few; masc, nom, pl, pron
जडधियः* (जड+धियः)- dull minded (ones), those whose intellect is dull; masc, nom, pl, BV
तव - your; gen, sing, possess pron
ऐश्वर्यं - lordship; sovereignty, supremacy; neut, acc, sing
यत् - which [is]; rel pron
त्रयीवस्तु - the subject of the three [Vedas]; neut, acc, sing, adj
तिसृषु - in three; fem, loc, pl, adj
गुणभिन्नासु (गुण+भिन्न)- divided according to the guṇas; fem loc, pl, adj

तनुषु** - in three bodies; fem, loc, pl
व्यस्तम् - is placed, dispersed, divided; neut, acc, sing, adj, ppp, vi√as, 4P
जगदुदयरक्षाप्रलयकृत् - (जगतः उदय+रक्षा+प्रलय करोति) which creates, protects and dissolves the world; neut, acc, sing, adj

तत् - that (aiśvaryam) correl pron

विहन्तुम् - to refute, annihilate; infinitive, vi√han 2P

अस्मिन् - in this [matter]; masc/neut, loc, sing
अभव्यानां - [to/for] the wicked, miserable; masc, gen, pl
रमणीयाम् - pleasing [to/for]; masc, gen, pl
अरमणीं - displeasing, unpleasant; fem, acc, sing, adj
व्याक्रोशीं - hostile treatment, reviling [statements]; fem, acc, sing
विदधते - establish, propound, create; 3rd, plural, pres, vi√dhā 3Ā
_________________________________________________________________________
* Nāstikas and Mimāṃsakas

** Brahmā, Viṣṇu, Śiva

The translation follows the commentary of Jagganath Chakravarti recommended by @SNChd:
https://archive.org/stream/mahimnaH-stotram-sArArthadIpikA/Mahimnah-jagannatasyaTika#page/n35/mode/2up

Visual via:
http://www.sanatansociety.com/indian_art_galleries/pieter_weltevrede/pw_go_trimurti_01_painting.htm

Śiva-mahimna-stotra verse 3

By Abhishek Singh @abhiart

॥ ॐ वक्रतुण्डाय  नमः ॥

शिवमहिम्नः  स्तोत्रम् verse 3

मधुस्फीता वाचः परमममृतं निर्मितवतः

तव ब्रह्मन् किं वागपि सुरगुरोर्विस्मयपदम्।

मम त्वेतां वाणीं गुणकथनपुण्येन भवतः

पुनामीत्यर्थेऽस्मिन् पुरमथनबुद्धिर्व्यवसिता ॥

पदच्छेदः – मधुस्फीताः, वाचः, परमम्, अमृतम्, निर्मितवतः, तव, ब्रह्मन्, किम्, वाग्, अपि, सुरगुरोः, विस्मयपदम्, मम, तु, एताम्, वाणीम्, गुणकथनपुण्येन, भवतः, पुनामि, इति, अर्थे, अस्मिन्, पुरमथन, बुद्धिः, व्यवसिता ।

अन्वयः – ब्रह्मन्‌! किं सुरगुरोः मधुस्फीता वाक् अपि वाचः परमम् अमृतम् निर्मितवतः तव  विस्मयपदम्‌ (अस्ति)?
तु, पुरमथन, भवतः गुणकथनपुण्येन एताम् वाणीम् पुनामि, इति अर्थे अस्मिन्‌ मम बुद्धिः व्यवसिता (अस्ति) ॥

Meter: Śikhariṇī (शिखरिणी)

Hindi translation

हे ब्रह्मन्, क्या बृहस्पति का मिठास से भरपूर​ वचन भी वचनों के परम अमृत को बनाने वाले तुम्हारे लिये विस्मयकारक है? हे पुरमथन,​ मेरी बुद्धी तो "तुम्हारे गुणगान के पुण्य से इस वाणी कॊ पुनीत करूंगा" इस अर्थ में निश्चित है ।

English translation

O brahman! is even the speech of Brihaspati, rich in sweetness, a matter of wonder to you, [who] are the author of the most excellent nectar of words [i.e. Veda]?  O destroyer of [the three] cities, I [will] purify my speech by the merit which accrues from the description of your qualities - it is with this aim that my mind is resolved [on this composition]. 

Word by word

ब्रह्मन्‌ - Supreme universal spirit, [here, Śiva] - masc, voc, sing  

किं  is, is it that; ind 

सुरगुरोः - of Brihaspati/Vācaspati; masc, gen, sing

मधुस्फीताः - rich/abundant in sweetness; fem, nom, sing, adj

वाक् - speech,word, voice; fem, nom, sing

अपि - also, even; conj 

वाचः - of words, of speech; fem, gen, sing

परमम् - most excellent; neut, nom, sing, adj

अमृतम् - nectar, [here refers to Veda]; neut, nom, sing  

तव - your [here - to/for you]; gen, sing, possess pron

निर्मितवतः - to/for you, the author; masc, gen, sing

विस्मयपदम्‌ - a subject of astonishment; neut, nom, sing, TP cpd

पुरमथन - destroyer of [three] cities; masc, voc, sing 

तु - but, and; ind

भवतः - your; [respectful, 3rd person usage] masc, gen, sing (bhavat)

गुण-कथन-पुण्येन - by the merit [accruing] from the description of your qualities; masc, inst, sing, TP cpd

पुनामि - I purify; 1st, sing, pres,(√pū (9P)

एताम् - this; fem, acc, sing, dem pron, (etad)

वाणीम् - speech, voice, [here composition]; fem, acc, sing 

इति - hence; ind

अस्मिन्‌ - in this; neut, loc, sing, pron (ayam)

अर्थे - [in] this goal, aim, purpose; neut, loc, sing

मम - my; gen sing, possess pron

बुद्धिः - mind, thinking capacity; fem, nom, sing

व्यवसिता - [is] determined, resolved, engaged; fem, nom, sing, ppp, vi ava √sā (4P)

Heartfelt thanks to @Vinayakrajat and @SNChd who patiently helped me to undo the grammatical knots in this verse.

Śiva-mahimna-stotra verse 2

By Abhishek Singh @abhiart

॥ ॐ वक्रतुण्डाय  नमः ॥

शिवमहिम्नः  स्तोत्रम् verse 2

अतीतः पन्थानं तव च महिमा वाङ्मनसयोः

अतद्व्यावृत्त्या यं चकितमभिधत्ते श्रुतिरपि ।

स कस्य स्तोतव्यः कतिविधगुणः कस्य विषयः

पदे त्वर्वाचीने पतति न मनः कस्य न वचः ॥

पदच्छेदः – अतीतः, पन्थानम्, तव, च, महिमा, वाङ्मनसयोः, अतद्व्यावृत्त्या, यम्, चकितम्, अभिधत्ते, श्रुतिः, अपि, सः, कस्य, विषयः, पदे, तु, अर्वाचीने, पतति, न, मनः, कस्य, न, वचः ।

अन्वयः –  तव महिमा वाङ्मनसयोः पन्थानम् अतीतः (अस्ति) । यम्  श्रुतिः अपि चकितम् अतद्व्यावृत्त्या अभिद्धत्ते, सः (महिमा) कस्य स्तोतव्यः? कतिविधगुणः (सः) कस्य विषयः (भवेत्)? अर्वाचीने पदे तु कस्य मनः वचः च न पतति? 

English translation:

Your greatness goes beyond the path of the mind and speech. By whom can [that greatness] be praised, which even the Veda speaks of tremblingly, praising it by the distinction 'it is not that'? The object of whose senses [could it be, that greatness] which has so many types of qualities? Whose mind and speech don't fall at [your] later [saguṇa] form*? 

Word by word translation

तव - your; gen, sing, posess pron
महिमा - greatness, majesty; masc, nom, sing (mahiman)
वाङ्मनसयोः - of the mind and voice; gen, dual, DV (vāk, manas)
पन्थानम् - path; masc, acc, sing (pathin)
अतीतः - exceeded, left behind; masc, nom, adj, pp (ati√i 2P)
यम् - that which; masc, acc, sing; rel pron 
श्रुतिः - Veda; fem, nom, sing
अपि - also; conj
चकितम् - tremblingly, with great alarm; adv 
अतद्व्यावृत्त्या - by means of the distinction 'not that'; fem, inst, sing, KD cpd (atad-vyāvṛtti is analogous to neti, neti via @SNChd)
अभिद्धत्ते - explains, speaks of; 3rd, sing, pres, (abhi√dhā 3Ā)
सः that; masc, nom, sing, dem pron
कस्य - of whom, for whom; masc, gen, sing, interr pron 
स्तोतव्यः - to be praised, could be praised; masc, nom, sing, gerundive; (√stu 2P) 
कतिविधगुणः - how many kinds of qualities; masc, nom, sing, BV cpd
कस्य - of whom, for whom; masc, gen, sing, interr pron
विषयः - object (of the senses), content (of mind); masc, nom, sing  
अर्वाचीने - recent, subsequent, modern; neut, loc, sing, adj (*opp of prācīna; while prācīna is considered the nirguṇa form of the Lord, arvācīna refers to the saguṇa form. Thanks to @Vinayakrajat and @SNChd for the relevant information)
पदे - position, rank, status; neut, loc, sing
तु - indeed, but, and; indec 
कस्य - of whom, for whom; masc, gen, sing, interr pron 
मनः - mind, heart; neut, nom, sing
वचः - speech, voice, word; neut, nom, sing
च - and; conj
न - [does] not; neg part
पतति - fall down at [with pada and caraṇa]; 3rd, sing, pres, (√pat 1P)
________________________________________________________________________

Meter:  Śikhariṇī (शिखरिणी): Śikhariṇī is a sama-vṛtta. It contains 4 pādas of 17 syllables, each of which has the pattern LGGGGG–LLLLLGG—LLLG (लघु/गुरु) :

atītaḥ panthānaṃ tava ca mahimā vāṅmanasayoḥ 
atadvyāvṛttyā yaṃ cakitamabhidhatte śrutirapi
sa kasya stotavyaḥ katividhaguṇaḥ kasya viṣayaḥ 
pade tvarvācīne patati na manaḥ kasya na vacaḥ 


via (https://sanskritmetres.appspot.com/identify),link via @vinaykr91

Śiva-mahimna-stotra verse 1

By Abhishek Singh @abhiart

Styled on Stotra Rañjanī, the book brought out by the #SanskritAppreciationHour team, we begin to translate more complex stotras and aṣṭakas for the benefit of bhaktas as well as students of Sanskrit. You may find many translations good and bad, but even the best ones won't take the trouble to explain grammatically why they've been translated the way they have been. This effort is dedicated to Acharya @iksusara and is spearheaded by Dr. Vinayak Rajat Bhat. You can follow him on Twitter @Vinayakrajat. 

The book Stotra Rañjanī is available on Amazon India, USA, and EU. You can also download the ebook or individual stotras from the publisher Juggernaut's website. If you have any queries or comments on the translation, please connect with us through Twitter. @RohiniBakshi 

॥ ॐ वक्रतुण्डाय  नमः ॥

शिवमहिम्नः  स्तोत्रम् verse 1

महिम्नः पारं ते परमविदुषो  यद्यसदृशी

स्तुतिर्ब्रह्मादीनामपि  तदवसन्नास्त्वयि  गिरः ।

अथाऽवाच्यः  सर्वः स्वमतिपरिमाणावधि गृणन्

ममाप्येव  स्तोत्रे  हर  निरपवादः परिकरः  ॥

पदच्छेदः  - महिम्नः, पारम्, ते, परम्, अविदुषः, यदि, असदृशी, तद्, ब्रह्मादीनामपि, गिरः, अथ, अवाच्यः, सर्वः,  स्वमतिपरिमाणावधि, गृणन्, मम, अपि, एव, स्तोत्रे, हर, निरपवादः, परिकरः ।

अन्वयः – हर ! ते महिम्नः परम् पारम् अविदुषः स्तुतिः यदि असदृशी (अस्ति) , तद् ब्रह्मादीनामपि गिरः त्वयि अवसन्नाः (सन्ति) । अथ स्वमतिपरिणामावधि गृणन् सर्वः अवाच्यः, मम अपि स्तोत्रे एषः परिकरः निरपवादः (अस्ति) ।।

Meter: Śikhariṇī (शिखरिणी)

 English translation:

O Hara, the praise of the unknowledgable  is inadequate to [reach/understand] the furthest extent of your greatness; and the words of Brahma etc. are also unsuccessful; now then,[since] all people who try praising you to the best of their ability are blameless, then even this literary attempt [of mine] in my stotra is irreproachable.

Word by word translation:

हर - O Hara; masc, voc, sing

ते - [of] your; gen, sing, enc

महिम्नः - [of your] majesty, greatness; masc, gen, sing (mahiman)

परम् - other, far, distant; neut, nom, sing adj

पारम् - opposite bank, shore; neut, nom, sing

अविदुषः - of the unlearned, unscholarly; masc, gen, sing (vidvas)

स्तुतिः - praise, adulation; fem, nom, sing

यदि - if; conj

असदृशी; unsuitable, inadequate; adj, fem, nom, sing

तद् - so also; adv

ब्रह्मादीनाम् - of Brahma etc; masc, gen, pl

अपि - also; conj

गिरः - voices, words; fem, nom, pl

त्वयि - on you; loc, sing, pron

अवसन्नाः - defeated, sunk, beaten down; fem, nom, pl, adj, pp ava√sad 

स्वमतिपरिणामावधि - according to the full extent of one's capability

[स्व - one's own; pron, adj 

मति - intelligence; fem noun, ic

परिणाम - ripeness, maturity, end result; masc noun, ic

अवधि - as far as, upto, until; masc noun, ic]

गृणन् - praising; present participle, √गॄ

सर्वः - everyone, all; masc, sing, pron

अवाच्यः - not deserving censure; masc, sing, gerundive, adj, √vac

अथ - then, now; conj
मम - mine, my; gen, sing, possess pron

अपि - also

स्तोत्रे - in my stotra, my composition; neut, loc, sing  

एषः - this; masc, nom, sing, demons pron 

परिकरः [literary attempt], figure of style accumulating the epithets to reinforce a description; composition masc, nom, sing

निरपवादः - blameless; irreproachable; masc, nom, sing, adj

Acharya's foreword to stotra ranjani

॥ वर्धतां दैवी वाक् ॥

संस्कृतं नाम दैवी वाग् अन्वाख्याता महर्षिभिः इति काव्यादर्शे आचार्यः दण्डी। इयं संस्कृतभाषा अत्यन्तं प्राचीना। कदा अस्याः भाषायाः उत्पत्तिः इति तु अनुसन्धानस्य विषयः। जगति अस्मिन् सर्वप्राचीनं वाङ्मयम् ऋग्वेदः इति निर्विवादम्। अस्मिन् प्राचीने वाङ्मये एव संस्कृतस्य एतादृशः विकासः आश्चर्यजनकः। अतः एव संस्कृतभाषा अनादिः आदिरहिता इति कथनं प्रसिद्धम्। एतस्याः भाषायाः प्रयोगः आदिकालाद् एव नियमानुसारी। पुनः च इयं यथा भाषणे तथा एव लेखने अपि। उभयत्र अस्याः भाषायाः एकरूपता। अतः एव इयं भाषा अध्ययनाय अतीव सुलभा, तेन एव कारणेन अतीव कठिना च​।

एतस्यां भाषायां विद्यमानानि वाङ्मयानि नितरां हृद्यानि मनसः आकर्षकाणि च। तस्माद् एव कारणात् संस्कृतवाङ्मयं बह्वीसु इतरासु भाषासु अनूदितम्। एकस्य एव वाक्यस्य अनुवादः व्यक्तिभेदेन भिन्नः। वस्तुतः मौलिकं तत्त्वम् ज्ञातुं मूलभाषायाः अध्ययनम् अनिवार्यम्। इदं संस्कृतभाषायाः अपि समानम्। अतः संस्कृतवाङ्मयस्य अध्ययनं संस्कृतभाषया एव करणीयम्। तदर्थं संस्कृतभाषाज्ञानम् आवश्यकम्। संस्कृतभाषायाः अध्ययनाय सत्सु बहुषु उपायेषु सरलः उत्तमः उपायः कः इति प्रश्नः।

तस्य प्रश्नस्य एव समाधानम् इयं स्तोत्ररञ्जनी। अस्य अध्ययनसाधनस्य उद्देश्यद्वयम् - एकम् आध्यात्मिकरूपेण स्तोत्राणाम् अध्ययनम्, द्वितीयम् अनायासेन संस्कृतभाषायाः अध्ययनम् इति। अर्थात् अनेन अर्थज्ञानेन सह स्तोत्रपठनम् इति पुण्यं, संस्कृतस्य अध्ययनम् इति लाभद्वयम्। पुनः प्राप्तेन संस्कृतज्ञानेन इतरेषां संस्कृतसाहित्यानाम् अवबोधसामर्थ्यम् इति महान् लाभः च​।

इयं स्तोत्ररञ्जनी अतीव परिश्रमेण सूक्ष्मेक्षिकया च सम्पादिता। अत्र पाठकानाम् अध्येतॄणां च सौकर्याय श्लोकः, पदच्छेदः, अन्वयः, पदपरिचयः, समस्तपदानां विग्रहवाक्यं, श्लोकस्य तात्पर्यम् इति क्रमः आश्रितः। किं च ये अध्येतारः पाठकाः वा देवनागरीलिप्या न परिचिताः तेषां सौकर्याय सर्वं विवरणं रोमन्-लिप्या अपि लिप्यन्तरणं विधाय प्रस्तुतम्। एतेन भारतीयानां विदेशीयानां च महान् उपकारः। नूनम् एषः प्रयत्नः सफलः इति मम विश्वासः।

इयं स्वाध्यायसामग्री श्रीमत्याः रोहिणी बक्शी वर्यायाः मानसप्रसूतिः। तस्याः संस्कृतविषये अनुरागः, संस्कृतसेवा, संस्कृतप्रचारतत्परता, सततं संस्कृतविषये चिन्तनम् इति सर्वस्यापि इदं फलम्। तस्याः सहयोगिनः आचार्यनारायणन्-नम्बूदिरि, विद्यावारिधिः विनायकरजतः एवम् अन्येषां च परिश्रमस्य एव इदं फलम्। अस्मिन् पवित्रे कर्मणि अर्थशास्त्रविदः भारत​-नीति-आयोग-सदस्य च डा.बिबेकदेबरायवर्यस्य प्रेरणं प्रोत्साहनं च अविस्मरणीयम्।

एषा अध्ययनसामग्री सर्वेषां पाठकानाम् अध्येतॄणां च उपकारकः प्रीतिकरः च इति मम विश्वासः इति शम्॥

Sanskrit – the Divine Language

Sanskrit is known as divine language. It is perfect and more copious than any other language in the world. It is beyond debate that Sanskrit Grammar is the most flawlessly structured and constructed as compared to the grammar of other languages. Further, it is a well acknowledged fact that the literature of Sanskrit and particularly Rigveda is the most ancient literature of the world. Sanskrit literature is well acclaimed for its richness in thoughts, spiritual content, culture etc. Though there are translations available of this treasure in many languages, they are subjected to the individual mind, adaptation, understanding and so on. To comprehend the original thought content in Sanskrit one must read the unadulterated original works in Sanskrit. This is not possible unless one has a fair knowledge and comprehension in Sanskrit. There are many readers available in the market and also online resources to learn Sanskrit. However, there is hardly a study material available to make the learner learn Sanskrit instinctively during the process of learning.

One such innovative effort is made through this Stotra Ranjiñī that presents the language indirectly through the process of learning stotras. In this reader various stotras are presented in a comprehensible methodology, through which one can understand the meaning of a particular stotra as well as learn Sanskrit language. Here, śloka, word-split, word-order, explanation of each word, defining the compounds, and meaning are given in a sequence, so that learner could understand every little bit of the śloka completely at his/her own pace and progress. Further, transliteration of the ślokas and other important feature are also given to facilitate the learner who do not know Devanāgari script. This makes the Independent Study Reader more attractive and globally accepted. Further, the readers are doubly benefited to be acquainted with various stotras besides learning Sanskrit. I hope that this Stotra Ranjiñī will attract the readers globally and prove the most competent tool for learning Sanskrit and stotras.

This Stotra Ranjiñī is indeed a brain child of Smt. Rohini Bakshi a Sanskrit scholar who is known for her love for Sanskrit besides her services for the propagation and preservation of Sanskrit language and the treasures hidden in Sanskrit. I congratulate her for her efforts in bringing out this reader that would benefit readers globally. I also congratulate Sri Narayanan Namboodiri and Dr.Vinayak Rajat Bhat who put their efforts in giving shape to this Stotra Ranjiñī. I know that publishing this reader would not have been possible without the motivation and encouragement of Dr. Bibek Debroy an eminent Economist and Member, Niti Ayog, Government of India.           

I hope that this Reader will attract the readers worldwide and facilitate their Sanskrit learning.

*****